Spotkanie rozpoczął Pan Andrzej Rajkiewicz, Wiceprezes Zarządu Narodowej Agencji Poszanowania Energii S.A. Po powitaniu wszystkich biorących udział w warsztatach przedstawił ekspertów i zachęcił do aktywnego udziału w dyskusji i udzielił głosu pierwszemu prelegentowi.

Pan Adam Perz, ekspert w Głównym Urzędzie Nadzoru Budowlanego, w swojej prezentacji przedstawił cel stworzenia Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, kładąc nacisk na jej nowe funkcjonalności umożliwiające jej użytkownikom m.in. na:

• Uzyskanie uproszczonej analizy efektywności energetycznej budynku,
• Zamówienie przeglądu przewodów kominowych u uprawnionych kominiarzy,
• Zgłaszanie uciążliwych dla otoczenia źródeł ciepła,
• Dobór źródeł finansowania inwestycji ograniczających emisję z budynków,
• Tworzenie raportów analitycznych na podstawie zanonimizowanych danych, według indywidualnych potrzeb użytkowników,
• Szkolenia z obsługi wszystkich funkcjonalności w trybie e-learning.

W bazie CEEB złożono do tej pory ponad 9,4 miliona deklaracji o źródłach ciepła w budynkach, które mogą stanowić istotne źródło informacji dla samorządów do tworzenia lokalnych planów renowacji budynków.

W dyskusji podkreślono, że nowe funkcjonalności CEEB mogą ułatwiać samorządom przygotowanie planów renowacji budynków. Inwentaryzacja budynków (fakultatywna w części dot. parametrów technicznych budynku) realizowana przez: osoby uprawnione do wykonywania okresowych przeglądów kominowych, urzędników oraz samych właścicieli może być przydatnym narzędziem w tym procesie.

Tym nie mniej Związek Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego uważa, że wykorzystanie CEEB w module „Inwentaryzacja” wymaga zaangażowania wykwalifikowanych osób lub korzystania z opracowanych przez osoby uprawnione świadectw charakterystyki energetycznej budynków albo audytów energetycznych budynków (opinia w załączeniu).

Kolejnym prezenterem był Pan Piotr Zdanowski, ekspert Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A., który przedstawił główne ustalenia mapy drogowej podnoszenia kwalifikacji w sektorze budownictwa w kontekście celów Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków w Polsce do 2050 roku i na podstawie przeprowadzonej analizy krajowej. Z przeprowadzonych analiz wynika zapotrzebowanie na nowe kadry w budownictwie w liczbie co najmniej 326 000 robotników wykwalifikowanych, a wnioski są następujące:

Ponadto prezentacja przedstawiła kluczowe europejskie dokumenty zobowiązujące kraje członkowskie do realizacji celów zwiększenia efektywności energetycznej sektora budownictwa. Najważniejszym z omawianych dokumentów była nowelizacji europejskiej dyrektywy EPBD w sprawie efektywności energetycznej budynków (nowelizacja ze stycznia 2024 roku).

Z kolei, zabrała głos Pani Marzanna Wasilewska – Kierownik Działu Badań i Analiz, Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku, przedstawiając ocenę rynku pracy w zakresie zawodów budowlanych związanych z renowacją budynków i energooszczędnym budownictwem w woj. podlaskim. Zwróciła uwagę na to, że z jednej strony mamy do czynienia ze zjawiskiem bezrobocia w niektórych zawodach, a z drugiej strony z deficytem w następujących zawodach:

• Monterzy instalacji budowlanych – rośnie zapotrzebowanie w związku z popytem na energię odnawialną oraz na montaż nowoczesnych systemów grzewczych;
• Operatorzy i mechanicy sprzętu do robót ziemnych;

a lokalnie (głównie w powiecie bielskim, hajnowskim, siemiatyckim, sokólskim, suwalskim):

• Kierownicy budowy; Inżynierowie budownictwa; Inspektorzy nadzoru budowlanego;
• Technicy budownictwa;
• Betoniarze i zbrojarze; Murarze i tynkarze;
• Cieśle i stolarze budowlani; Dekarze i blacharze budowlani;
• Pracownicy robót wykończeniowych w budownictwie;
• Brukarze, Robotnicy budowlani.

Wśród przyczyn deficytów kadr w zawodach budowlanych w świetle badania „Barometr zawodów 2024 w woj. Podlaskim” wyszczególnia się następujące:

• Zmiany demograficzne i niska zastępowalność pokoleniowa w zawodach budowlanych;
• Brak zainteresowania młodzieży nauką w zawodach szkolnictwa branżowego i rzemieślniczych;
• Deficyt nauczycieli przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu;
• Rozwój branży i nowe inwestycje powodujące wzrost zapotrzebowania na pracowników;
• Wzrost zapotrzebowania na specjalistyczne usługi związane z rozwojem nowych technologii;
• Luka kompetencyjna – brakuje pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami, aktualnymi uprawnieniami, umiejętnością obsługi specjalistycznego sprzętu, znajomością nowych technologii;
• Uciążliwe warunki pracy, praca fizyczna, praca w delegacji;
• Niezadowalające warunki pracy i płacy oferowane przez pracodawców;

W podsumowaniu, jako wkład do Mapy Drogowej, Pani Marzanna Wasilewska stwierdziła:

• Pracodawcy z branży budowlanej mierzą się z deficytem pracowników chętnych do pracy, deficyty te częściowo pokrywają zatrudnianiem cudzoziemców;
• W budownictwie poszukiwani są pracownicy o dobrym stanie zdrowia, z aktualnymi uprawnieniami umożliwiającymi wykonywanie zawodu i doświadczeniem zawodowym; z drugiej strony pracownicy odpowiednio wykwalifikowani odrzucają oferty pracy ze względu na nieodpowiadające im warunki zatrudnienia i poziom wynagrodzeń;
• Rośnie znaczenie branż związanych z odnawialnymi źródłami energii i zielonymi technologiami;
• obserwuje się wzrost zapotrzebowania na monterów instalacji budowlanych w związku z popytem na energię odnawialną oraz na montaż nowoczesnych systemów grzewczych; jest to dobry kierunek rozwoju zawodowego w branży budowlanej;
• Poszukiwani będą pracownicy:
• ze znajomością ekologicznych, efektywnych energetycznie technik budowlanych;
• posiadający kompetencje techniczne związane z obszarem energetyki odnawialnej i jądrowej, a także z umiejętnościami analitycznymi polegającymi na badaniu efektywności energetycznej oraz analizie wskaźników związanych ze zrównoważonym rozwojem.

W dyskusji uznano, że analiza sytuacji na rynku pracy w województwie podlaskim jest zbieżna z ustaleniami Mapy Drogowej.

Ostatnie wystąpienie miała Pani Urszula Malczyńska  – w imieniu Zespołu Szkół Budowlano-Geodezyjnych im. S.W. Bryły w Białymstoku, która przedstawiła potrzeby i potencjał dokształcania kadr dla renowacji budynków w województwie podlaskim z perspektywy instytucji edukacyjnej. W swojej wypowiedzi podkreśliła, że aktualnie jest nadmiar absolwentów, a kadry nauczycielskie są wystarczające i łączą umiejętności edukacyjne z doświadczeniem zawodowym w budownictwie.

Istnieje potrzeba uzupełnienia podstawy programowej o komponenty związane z ekobudownictwem, gospodarką o obiegu zamkniętym, zieloną transformacją.

Szkoła organizuje wizyty studyjnie (np. w Bawarii w celu zapoznania się z procesem tworzenia farm fotowoltaicznych i biogazowni oraz zagadnieniem samowystarczalności gmin) i  szkolenia w firmach branżowych Podlasia. Szkoła posiada budynek niskoenergetyczny jako element kształcenia wyposażony w następujące zaawansowane technologie z zakresu efektywności energetycznej i OZE:

1. Pompa ciepła (solanka/woda): Wykorzystuje odnawialne źródło energii jakim jest energia zgromadzona w gruncie do efektywnego ogrzewania budynku.
2. Zbiornik buforowy: Magazynuje ciepło pozyskiwane przez pompę ciepła, umożliwiając równomierne rozprowadzanie energii w systemie centralnego ogrzewania.
3. Pompa ciepła CWU (powietrze/woda): Odpowiada za dostarczanie ciepłej wody użytkowej, również z wykorzystaniem energii odnawialnej.
4. Zestaw kolektorów słonecznych (5 paneli): Pozyskiwanie energii słonecznej do podgrzewania ciepłej wody użytkowej.
5. System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła: Zapewnia efektywną wentylację pomieszczeń, jednocześnie odzyskując ciepło z usuwanego powietrza.
6. System klimatyzacji: Odpowiedzialny za utrzymanie komfortowej temperatury wewnątrz budynku.
7. Turbina wiatrowa: Wykorzystuje energię wiatru do produkcji energii elektrycznej, gromadzonej w akumulatorach oraz spełnia funkcję instalacji dydaktycznej.
8. Komplet paneli fotowoltaicznych: Generuje energię elektryczną z promieniowania słonecznego oraz spełnia funkcję instalacji dydaktycznej.

Szkoła daje absolwentom tytuł technika oraz możliwości uzyskania certyfikatów w zakresie montażu fotowoltaiki i pomp ciepła i uprawnień elektrycznych do 1 kW oraz spawalniczych. Absolwenci szkoły nie mają problemu ze znalezieniem pracy w swoich zawodach.

Moderator zwrócił uwagę na możliwość zapoznania się z materiałami z warsztatów w województwie mazowieckim, w tym prezentacji dotyczącej branżowego centrum doskonalenia umiejętności w Radomiu   https://nape.pl/drugi-regionalny-warsztat-bups-ii-mazowsze/, w celu rozważenia możliwości przygotowania i uruchomienia szkoleń dla pracowników w potrzebnych specjalnościach w ramach centrum doskonalenia umiejętności w oparciu o infrastrukturę szkoły.

Wnioski

W podsumowaniu warsztatu można stwierdzić, że:

1. Sytuacja na rynku pracy w województwie podlaskim potwierdza główne ustalenia Mapy Drogowej, z jednej strony dostrzegane są niedobory kadr na wszystkich poziomach wykształcenia, a z drugiej rosnące zapotrzebowanie na kadry niezbędne do przeprowadzenia zielonej transformacji w województwie podlaskim.
2. Istniejąca infrastruktura edukacji formalnej mogłaby być uzupełniona o nowe formy doskonalenia umiejętności w oparciu o branżowe centrum umiejętności.
3. Samorządy, jako jeden z głównych interesariuszy obligowany do przeprowadzania termomodernizacji budynków potrzebują wsparcia w skutecznym wykorzystaniu Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków do tworzenia planów remontów budynków.